Geçenlerde Lina parktan geldikten kısa bir süre sonra uzanmak istedi,yoruldu sandık.Sonra kalktı "Anne ben iyi değilim!" dedi.Gözleri kaydı."Uyumak istiyorum." dedi ve gözlerinin içi kıpkırmızı oldu."Bebeğim neyin var?" demek için kucağım aldım ki çocuk yanıyor.
Hemen koltuk altından ateşini ölçtük 38,7 idi.Yalnız biliyorduk havale denilen şey 38'de de oluyordu 40'da da.Hemen üzerine bir gecelik giydirdik ve doğru hastaneye koştuk.Giderken çocuk iyice pelte gibi bıraktı kendini, ne yapacağımızı bilemedik.Ben uzun zamandır hastalıklarda doğal yöntemleri tercih ediyorum ve ilaç kullanıyorum.Okulun ilk yılı sebebi ile Lina çok hasta olduğu için, sürekli antibiyotik içmek zorunda kaldı ve biz geçmeyen hastalıklar kısır döngüsü içinde çocuğun bağışıklık sistemini rezil ettik.
Neyse....
Arabada çocuğum kucağımda gözlerini açmaya mecali yokken çok kötü oldum.Ona cevap verebileceği basit sorular sorup uyanık kalmasını sağladım.İki dakikalık yol bitmek bilmedi.O an düşündüm, tamam ateş falan nedir biliyoruz da,havale anında ne yapabiliriz bunu bilmiyoruz.O yüzden de araştırmaya başladım.İşte notlarım:
Çocuklarda yüksek ateş?
En basit tanımı ile: Vücudun tehlike anında verdiği alarm sistemi.Tıbbı olarak açıklarsak:Vücut ısının normal değerler üzerine çıkmasına ateş denir.Ateş ölçümü için normal değerler nedir?
- Makattan : En az 3 dk. ölçüldüğünde 36,6 - 38 derece arası normal değer olarak kabul edilir.
- Koltuk Altı : Cihaz sinyal verene kadar ya da eski tip derece ile 3 dk. ölçüldüğünde 34,7 - 37,3 derece arası normal değer olarak kabul edilir.
- Ağızdan : Dil altından 3 dk. ölçüldüğünde 35,5 - 37,5 derece arası normal değer olarak kabul edilir.
- Kulaktan : 2 yaş altı çocuklar için güvenli değildir.6 yaş altı içinde güvenilirliği sınırlıdır.35,8 - 38 derece arası normal kabul edilir.
Tüm ebeveynler ateşli hastalıktan korkar bunun esas sebebi ise havale riski olmasıdır.Ben küçükken havale geçirdiğim için ateşten korkan biriydim ama zamanla araştırınca ateşin aslında yararlı bir şey olduğunu öğrendim.Nasıl mı?
Ateşin yararları nelerdir?
- Ateş antikor üreterek vücudu uyarıyor.
- Akyuvar sayısı artıyor ve vücut hastalıkla savaşabilecek gücü buluyor.
- İnterferon salgısı artıyor ve vücut virüslerle mücadele edebiliyor.
- Ateş vücutta mikrop üremesini yavaşlatıyor.
Peki biz ne yapıyoruz? Ateş yükseldiği an ateşi baskılamak için ilaç ya da alternatif yöntemler kullanıyoruz.Peki yaptığımız ne derece doğru?
Ateş vücudun savunma mekanizması olduğuna göre ateşi baskılamak ilk etapta yanlış bir durum.Ateşli çocukta bir enfeksiyon söz konusu ise ateşi baskılamak hastalık silsilesinin uzamasına sebep olacaktır.Çocukta herhangi bir ağrı sıkıntısı yoksa ateş düşürücü kullanmamak ve vücudun ateş ile savunma yapmasına fırsat vermek en iyi çözüm.
Ateş anında ne yapmalıyız.
- Çocuk hafif giydirilmeli.
- Bol sıvı takviyesi yapılmalı.
- Ortamı rahat olmalı,kalabalık ve gürültülü ortamdan uzak tutulmalı.
- İstirahat ettirmek.
- Az beslemek ve hafif gıdalar tercih etmek.(Ateş esnasında barsak hareketleri yavaşlayacağı için ağır ve yağlı gıdalardan kaçınılmalı iştahsız çocuk yemek yemeye zorlanmamalıdır.)
- Mümkünse ağlatılmamalıdır.
- Eğer ateşe ağrı eşlik ediyorsa ağrı kesici vermek ( Ateş düşürücüler aynı zamanda ağrı kecidir)
Ateş anında yapılmaması gerekenler.
- Sirke,kolonya gibi sıvılar ile vücudu silme: Bu tarz maddeler vücuttaki damarlarda büzüşme etkisi yaptığından kısa vadede serinlik verse de uzun vadede yeniden vücut ısısının yükselmesine sebep olur.
- Çocuğu tamamen soymak ya da titriyor diye daha kalın giydirmek.
- Çok sıcak veya çok soğuk içecekler vermek.
- Eğer ilaç veriliyorsa yanlış ateş düşürücü kullanmak. Parasetamol veya ibuprofen dozunu kaçırmak ve yanlış uygulamak.
- Eğer ateşe enfeksiyonlu bir hastalık eşlik ediyorsa yanlış ilaç tedavisi uygulamak.
- Çocuğu birden soğuk su altına sokmak.
Çocuğunuz ateşli ve siz havale geçirmesinden korkuyorsunuz,ateşli kalması size işkence gibi geliyor.Onun gözünüzün önünde yanmasını istemiyorsunuz değil mi? Ben de aynı bu düşünceler içerisindeydim,eskiden hemen ilaç verirdim ama havale bambaşka bir durum,korkutucu ve hasar verebilen.İşte bu yüzden havaleyi araştırdım.
Havale nedir?
Havale halk arasında yüksek ateş olarak bilinse de esas tanımı ile ateşin düşmesine ya da yükselmesine eşlik eden bir olgu.Doğrudan ateş ile bağlantısı tespit edilmemiş üstelik.Bazen yüksek ateşte havale geçirildiği gibi düşük ateşte de havale geçirenler mevcut. Havale ateşin aniden yükselmesidir.Ateşin yüksek olması değil.
Çocuğun havale geçirdiği nasıl anlaşılır?
- Çocukta aniden beliren uyku hali.
- Gözlerin devrilmesi ve kayması.
- Vücutta sararma.
- Vücutta kasılma.
- Vücudun kaskatı kesilmesi ya da tamamen yumuşaması.
- Baygınlık hali.
- Sayıklama.
- Bilinç kaybı.
- Ağlama,inleme ve nefes almada güçlük.
- Vücutta kasılma eşliğinde seyirme.
Havale anında nasıl müdahale edilir ?
Havale ebeveyni korkutan bir durumdur.Çocuğun kendini kaybetmesi aileye endişe verir fakat panik olmak size bir şey kazandırmaz.Havale genelde en fazla 10 dakika sürer ve geçer.Kilit nokta sakin kalmak ve geçer geçmez doktora gitmektir.
- Çocuğu kendini çarpmayacağı rahat bir zemine yatırmak.
- Kusma veya ağzında kasılma var ise yan çevirmek.
- Soluması dursa bile suni solunum yapmamak.
- Vücudunu nemli bezle serinletmek.
Havale anında yapılmaması gerekenler nelerdir?
- Çocuğu sarsmak.
- Çocuğu soğuk duşa sokmak.
- Çocuğun dilini yutacağı endişesi ile ağzına herhangi bir nesne veya elimizi sokmak.
- Çocuğa ilaç içirmeye çalışmak
- Çocuğu tokatlamak,kendine getirmeye çalışmak.
NOT: Bu yazı bir çok doktorun makalesinden derlenerek yazılmıştır.Kaynaklar aşağıda belirtilmiştir.Bilgilendirme amaçlıdır.Olası durumda edeceğiniz müdahale şekli sizin tercihinizdir.
Kaynaklar ve Bilgiler için:
http://beslenmebulteni.com/beslenme/?p=339
http://www.hilalmocan.com/cocuklarda-ates-ve-atesli-havale/
http://www.medicinehospital.com.tr/ansiklopedi/terim/1522/havale-geciren-cocukta-bilinmesi-gerekenler.html
http://www.sabah.com.tr/Gunaydin/Saglik/2013/02/02/atesli-cocuklarda-bunlara-dikkat
http://www.buch.gov.tr/makale_detay/10
Tüten Yolukar
Ben de birseyler ekleyeyim, genelde internette veya doktor tavsiyelerinde su derece ustu riskki su derece alti risksiz diye tabirler gecer. Oysa bu degerler cocuktan cocuga degisir, 41 derece olup normal enerjisiyle dolasa cocuklar oldugu gibi 38 dereceyle havake gecirenler var. Bunu en iyi anne bilir ve gozlemler, kuzenimin kizi dusuk ateste havaleye yatkin bir bunyeye sahip. Annesi saglik ocagina goturuyor atesi var diye ama dr atesi yuksek degil diye gonderiyor. Oradan cikar cikmaz havale basliyor ve acil hastaneye kosuyorlar. Sonradan kuzenim o dru israrlarina ragmen cocuga bakmadi diye sikayet ediyor
YanıtlaSil2 cocugumda atesli 2 gündür tamda arastırma yaptıgım konuları derleyip toplayıp tek bir yazıda toplamıssın cok işime yaradı tesekkur ederim :) cok gecmis olsun ..cocuklar hasta olmasın en buyuk dilegim ..sevgiler.
YanıtlaSilOf Allah korusun okurken fena oldum.
YanıtlaSilSize de çok geçmiş olsun, inşallah şimdi daha iyidir yavrucak.
oğlum geçen sene 11 aylıkken havale geçirmişti, enerjisi yerindeydi ilaç verdik geçmesini bekledik, birdenbire oldu hareket gitti, gözleri tavana sabitledi, hemen hastaneye gittik, ama tabi anne yüreği oğlumu o halde görünce hemen kucağıma aldım, havale konusunda bilgimde yoktu, hem apartmandan iniyor hemde oğlum gidiyor diye bağırıyordum, bütün apartman arkamızdan hastaneye geldi, 3 gün ateş olacağı için hastanede yattık, çok şükür hiç birşey olmadı sonrasında, birde havale geçirdiğimiz için evde havale fitili bulunduruyoruz, havale geçidiği anda fitili sıkmamız gerekiyormuş, rabbim göstermesin birdaha, kimselerede göstermesin, birde 3 yaşından sonra risk azalıyor, 6 yaşından sonrada havale riski kalmıyor diye biliyorum
YanıtlaSilAllah hepimizin yavrusunu korusun yararlı bir yazı olmuş canım sağol
YanıtlaSilAllahım birdaha yaşatmasın. Kesinlikle gözümün önünden gitmiyor :( 39.4 de havale geçirdi kızım. Sonradan yanlış olduğunu öğrendim ama panikle yapıyorsun soğuk duşa soktum ve hastaneye gittik. 20-25 dakika hiç ara olmadan ilaç ve iğnelere rağmen kasılmaları devam etti ve tabiki yoğun enfeksiyon yüzünden ve düşmeyen ateş yüzünden 3 gün hastanede yattık. Eeg ve mr çekildi çok şükür temiz çıktı ama 6 yaşına kadar risk devam ediyor. Kızım 4 yaşında ve bu 2 sene nasıl geçer diye düşünüyorum. Yazınız için teşekkür ederim :)
YanıtlaSil37.4 ile düşük ateş havale geçirdik 10gün önce bebeğim kulak iltihabı tanısıyla hastaneden çıktık akşama kadar ishal istifra su bile tutamadı akşama kadar o halde geçti akşam 37.4 ateş ki havale beklemediğimiz bir an çünkü 39 larını biliyorum çocuğumun turp gibi ılık su kompresi yapmaya devam ederken gözler kitlendi ağızdan salya hemen çenesine parmağımı kanca yaptım nefes alamıyor endişesiyle işin tuhafı 37.4 yani ya hani hale aklımızdan geçmiyor bii taraftan 112 yi aradım ama kirlendim konuşamadım eşime verdim kızımı tek hatırladığım merdivenden atlamayı bile düşündüğüm hastaneye giderken açıldı ama hayatımda unutamayacağım şuan sabahın 5 ine kadar beni uyutmayan kızımın gözleri doktorlar 6 yaşına kadar sürebileceğini söylediler bu durumun böyle bir anda yazdığınız gibi üstünü çıkarıp dilin geriye kaçmamasına bunun içinde yan yatırıp o anın geçmesine 3 dk 5 dk normal seyir olduğuna ama zaman kaybetmeden de Dr başvurmamızı söylediler nöroloji bakmadı gerek görmediler ama ben o panikle süreden emin olamadığımdan biraz da çocuk nörolojisine götürcem çok çok zor bir andı bizim için dilerim kimse yaşamasın :(
YanıtlaSil